Karta pobytu „CUKR” dla korzystających z ochrony czasowej w Polsce — co warto wiedzieć?

Co to jest karta CUKR i skąd się wzięła?

Karta pobytu z adnotacją „Poprzednio posiadacz ochrony czasowej” — tzw. karta CUKR — to specjalny dokument pozwalający obywatelom Ukrainy, którzy przebywają w Polsce na podstawie ochrony czasowej (status „UKR”), uzyskać uproszczone zezwolenie na pobyt czasowy. Mechanizm został wprowadzony w wyniku nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy i ma na celu ułatwienie dalszej legalizacji pobytu osób uciekających przed konfliktem. Podstawowe założenia legislacyjne i harmonogram wdrożenia opisuje Urząd do Spraw Cudzoziemców.

Kto może ubiegać się o kartę CUKR — najważniejsze warunki

Aby móc wystąpić o kartę CUKR, ustawodawca wskazał konkretne warunki formalne. Najważniejsze z nich to:

• posiadanie statusu UKR w określonym dniu granicznym (zmiana w treści nowelizacji wskazała 4 czerwca 2025 r. jako datę istotną przy weryfikacji uprawnień),
• posiadanie statusu UKR w dniu składania wniosku,
• nieprzerwany okres posiadania statusu UKR przez co najmniej 365 dni przed dniem złożenia wniosku.

Ustalenia te dotyczą także małoletnich obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski w związku z działaniami wojennymi i uzyskali ochronę czasową — z tą różnicą, że inny tryb stosuje się do dzieci urodzonych już w Polsce (m.in. konieczność legalnego pobytu dziecka i uzyskania karty przez matkę). Szczegółowe reguły mogą się różnić w zależności od sytuacji rodzinnej — warto sprawdzić instrukcje urzędowe przed złożeniem wniosku.

Jak i kiedy można składać wniosek?

Zgodnie z informacją Urzędu do Spraw Cudzoziemców, procedura wydawania karty CUKR miała być udostępniana stopniowo wraz z uruchomieniem dedykowanej usługi online; przyjmowanie wniosków rozpoczęło się w 2025 r. Forma elektroniczna ma uprościć cały proces i ograniczyć obowiązek dostarczania rozbudowanej dokumentacji. W praktyce większość podmiotów doradczych i kancelarii rekomenduje składanie wniosku elektronicznie za pośrednictwem platformy wskazanej przez Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców.

Najważniejsze korzyści z posiadania karty CUKR

Karta CUKR daje kilka istotnych praw, których oczekują osoby dążące do stabilizacji pobytu:

• okres ważności karty — 3 lata,
• pełny dostęp do rynku pracy (bez dodatkowych zezwoleń),
• możliwość prowadzenia działalności gospodarczej na takich zasadach jak obywatele RP,
• przewidziany termin wydania (lub odmowy) karty — zwykle do 90 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku (praktyczne terminy i procedury opisane są w wytycznych Urzędu do Spraw Cudzoziemców).

To rozwiązanie ułatwia podejmowanie zatrudnienia i stabilizację ekonomiczną osób, które przez dłuższy czas korzystały z ochrony czasowej.

Ograniczenia i obowiązki — na co uważać przed złożeniem wniosku?

Przed złożeniem wniosku o kartę CUKR warto rozważyć również możliwe konsekwencje:

• anulowanie statusu UKR — wydanie i uprawomocnienie zezwolenia na pobyt czasowy (karta CUKR) powoduje przejście osoby na ogólne zasady pobytu cudzoziemców i utracenie uprawnień wynikających ze statusu UKR (np. niektóre świadczenia przewidziane w specustawie mogą przestać przysługiwać); należy zatem rozważyć, które prawa są dla danej osoby bardziej istotne.
• obowiązek zgłoszenia zmian miejsca zamieszkania — posiadacz karty musi informować wojewodę, który wydał kartę, o zmianie miejsca zamieszkania w określonym terminie (najczęściej 15 dni roboczych),
• ryzyko cofnięcia zezwolenia — np. w sytuacji opuszczenia Polski na okres dłuższy niż przewidziany w przepisach (np. powyżej 6 miesięcy),
• unieważnienie karty, jeśli nie zostanie odebrana w wyznaczonym terminie (urząd może anulować dokument po określonym terminie powiadomienia).

W praktyce przejście z „PESEL UKR” / ochrony czasowej na kartę CUKR to decyzja z konsekwencjami socjalno-prawnymi — warto ją dobrze zaplanować.

Dobre praktyki przed złożeniem wniosku

1. Przeanalizuj swoją sytuację prawną i socjalną — porównaj prawa, które tracisz (np. dostęp do niektórych świadczeń) z tymi, które zyskujesz.
2. Sprawdź spełnienie warunków formalnych — okres ciągłości statusu UKR (365 dni) i posiadanie statusu w dniu granicznym (4 czerwca 2025 r.) to kluczowe kryteria.
3. Zgromadź wymagane dokumenty i przygotuj się na procedurę online — przygotuj paszport, potwierdzenie opłat i inne dowody wymagane w formularzu.
4. Skorzystaj z porady profesjonalisty — w razie wątpliwości ekspercka pomoc może uchronić przed utratą ważnych uprawnień.

Podsumowanie

Karta pobytu CUKR to atrakcyjna i uproszczona ścieżka legalizacji pobytu dla osób objętych ochroną czasową w Polsce — 3-letnia ważność i pełny dostęp do rynku pracy to jej największe zalety. Jednocześnie decyzja o ubieganiu się o kartę niesie ze sobą istotne konsekwencje (m.in. utrata statusu UKR i niektórych uprawnień), dlatego przed złożeniem wniosku warto przeanalizować swoją sytuację i skonsultować się ze specjalistą. Informacje o warunkach i terminach publikowane są przez Urząd do Spraw Cudzoziemców i były modyfikowane wraz z kolejnymi nowelizacjami — kluczowy został wskazany w nowelizacji jako dzień 4 czerwca 2025 r. (wymóg ciągłości 365 dni).

???? Chcesz dowiedzieć się więcej lub potrzebujesz pomocy w złożeniu wniosku?
Skontaktuj się z nami.